SNOER JE DE DOGMATICI DE MOND?
GroenLinks is een partij waar het instemmen met militaire interventies altijd tot scherpe discussies leidt. Soms leidt het tot een crisis in de partij, zoals bij de Afghanistanmissie. Het is overduidelijk, dat Afghanistan vele kenmerken van een falende staat heeft, beter gezegd een falende staat is. Dan lijkt het logisch het land te helpen bij het ontwikkelen van een modern rechtssysteem met een goed functionerend politieapparaat. GroenLinks had samen met D66 een motie in die richting ingediend. Die werd aangenomen. Vervolgens kwam er een voorstel voor een dergelijke missie. Met veel heisa stemde GroenLinks voor. De discussies daarna waren zeer heftig. Het verkiezingsresultaat was een veel kleinere fractie.
Ik kan mij goed voorstellen, dat het Partijbestuur graag af wil van de narigheid. De spanning tussen de menselijke ellende enerzijds en de poging daaraan door militair ingrijpen een eind te maken anderzijds blijft altijd bestaan. Er is altijd reden om een eind te willen maken aan het moorden, het verkrachten van meisjes en vrouwen, het verwoesten van complete dorpen met scholen, kerken en ziekenhuizen. Dagelijks gebeurt het in Irak en Syrië op grote schaal. Een einde is niet in zicht. Er zijn meer van die blijvende brandhaarden. Maar hoe maak je een einde aan die ellende?
Er zijn partijleden, die militair ingrijpen in alle gevallen principieel afwijzen. Als je zelf bijna zeventig jaar geleden door Canadese militairen bevrijd bent van de ellende, die de Duitse Nazi’s hier brachten, dan ligt zo’n standpunt niet voor de hand. Let wel, wij wilden bevrijd worden van de Nazi’s. Waarvan willen de mensen in Syrië en Irak bevrijd worden? Of in Congo, Colombia, Mexico, Palestina? Voor wie kies je partij? Voor de slachtoffers natuurlijk. Maar die blijken vervolgens geen haar beter. Vrijwel alle conflicten zijn zo complex, dat er geen algemeen geldende uitspraken mogelijk lijken. Er valt altijd wel wat tegenin te brengen.
Toch zijn er heel wat voorbeelden, waar een vredesmacht er al jaren voor zorgt, dat bestaande conflicten niet telkens oplaaien. Een vredesmacht van de VN kan tot een stabiele situatie leiden en we zien ook, dat zo’n vredesmacht na jaren niet meer nodig is. Je kunt niet voor alle gevallen zeggen, dat militair ingrijpen altijd tot mislukken gedoemd is.
Hoe verklaar je dat? Het kan zijn, dat er weinig met name economische belangen spelen. Waarom dan blijven vechten? Het kan zijn, dat met andere middelen, bijvoorbeeld economische ontwikkeling de oorzaak van het conflict – armoede of welvaartstegenstellingen – is weg genomen. Militair ingrijpen moet daarom altijd samengaan met het inzetten van andere middelen.
Dit alles komt uiteraard in de discussies naar voren en ook in de opiniepeiling, die onder 2000 willekeurige leden is verspreid. Ik hoop op een massale deelname, zodat we een betrouwbaar beeld krijgen van de verscheidenheid aan meningen, die er ongetwijfeld zal zijn. De partij wil vervolgens een ledenreferendum. Stel, dat het voorstel van het partijbestuur een flinke meerderheid krijgt, betekent dat dan, dat de tegenstemmers zich in concrete gevallen niet meer zullen verzetten? Zullen ze geen gewetensproblemen meer hebben? Zullen ze zich bij het democratisch genomen besluit neerleggen? Zullen ze de partij dan trouw blijven? Hoe zulen onze kiezers reageren?
Ik betwijfel of het probleem op deze manier opgelost kan worden. We moeten wel heel goed afspreken hoe we in de partij discussiëren. Hoe we er voor zorgen, dat de partij niet geschaad wordt. Al die schade aan GroenLinks betekent schade aan al die goede ideeën, die GroenLinks bestaansrecht geven. Dat zou niemand moeten willen.
Jaargang 7, Nr. 332.